Komisja Europejska 21 października 2025 r. opublikowała oficjalne oświadczenie, w którym proponuje poważne zmiany w Rozporządzeniu EUDR. Co może się zmienić?

Ważne! Obecnie nadal obowiązują zasady wprowadzone przed 21.10.2025 r. Parlament Europejski i Rada UE muszą zatwierdzić propozycję Komisji. Oznacza to, że żadna z opisanych poniżej zmian i terminów nie obowiązuje jeszcze prawnie – wymagają one zatwierdzenia po zakończeniu negocjacji. Procedura, jaką będzie objęta ta propozycja, nie została jeszcze doprecyzowana i może doprowadzić do dalszych zmian w rozporządzeniu.

1. Brak opóźnienia. Rozporządzenie EUDR zacznie obowiązywać 30 grudnia tego roku, zgodnie z planem, dla dużych i średnich przedsiębiorstw. Firmy, które nie będą w stanie od razu spełnić wymagań, otrzymają sześciomiesięczny okres przejściowy – do 30 czerwca 2026 r. (dotyczy to kontroli i egzekwowania przepisów).

2. Przesunięcie terminu dla mikro i małych przedsiębiorstw. Dla tych firm termin rozpoczęcia obowiązywania przepisów to 30 grudnia 2026 r.

3. Mniej wymagań dla podmiotów na dalszych etapach łańcucha dostaw, które wprowadzają na rynek UE produkty objęte EUDR po ich wcześniejszym umieszczeniu na rynku przez inny podmiot. Przykładowo dotyczy to detalistów lub dużych producentów. Operator występujący w roli pierwszego kupca nadal będzie zobowiązany do przeprowadzenia pełnego procesu należytej staranności (due diligence).

Oznacza to, że tylko firma, która jako pierwsza wprowadza produkt na rynek, będzie musiała złożyć oświadczenie o należytej staranności – co ma na celu ograniczenie biurokracji i obciążenia systemu IT.

Komisja proponuje, aby operatorzy i handlowcy znajdujący się dalej w łańcuchu dostaw nie byli już zobowiązani do składania tych oświadczeń. Przykład: w przypadku ziaren kakao tylko importer, który wprowadza je na rynek UE, będzie musiał złożyć oświadczenie o należytej staranności. Producenci czekolady w UE nie będą musieli składać nowego oświadczenia w systemie IT.

4. Mniej obowiązków dla mikro- i małych przedsiębiorstw z krajów niskiego ryzyka, którzy sprzedają swoje towary bezpośrednio na rynku europejskim. Dotyczy to prawie 100% rolników i leśników w UE. Mikro- i mali operatorzy będą musieli złożyć tylko proste, jednorazowe oświadczenie w systemie IT EUDR.

Stanowisko Fairtrade International

Fairtrade International z uznaniem przyjmuje najnowszą propozycję Komisji Europejskiej, aby nie opóźniać wdrożenia unijnego rozporządzenia dotyczącego wylesiania (EUDR) dla dużych i średnich firm, co stanowi wyraźny sygnał zaangażowania Unii w ochronę światowych lasów.

Propozycja zmniejszyłaby obciążenia dla mikro i małych przedsiębiorstw, tym samym ograniczając asymetryczne nierówności sił w handlu międzynarodowym i łańcuchach dostaw.

Jednak zaproponowane zmiany wciąż nie zapewniają wystarczającego wsparcia dla wielu drobnych rolników spoza Unii Europejskiej — milionów osób, które nie pochodzą z krajów niskiego ryzyka i nie sprzedają bezpośrednio na rynek UE. Rolnicy ci nadal są negatywnie dotknięci biurokratycznymi obciążeniami związanymi ze skomplikowanymi wymogami prawnymi.

Zaangażowanie Fairtrade w ochronę lasów sięga znacznie dalej niż samo rozporządzenie EUDR i opiera się na naszym przekonaniu, że lasy stanowią kluczowy element zrównoważonego handlu i łańcuchów dostaw. Fairtrade nadal apeluje o takie podejście, które priorytetowo traktuje pilną ochronę lasów, jednocześnie uwzględniając praktyczne aspekty wdrażania EUDR.

Rzeczywistość jest taka, że wielu producentów potrzebuje wsparcia finansowego, technicznego i innego rodzaju, aby móc aktywnie realizować cele EUDR. Sieci producentów Fairtrade nadal udzielają bezpośredniego wsparcia organizacjom producenckim w przygotowaniach do wdrożenia przepisów, ale konieczne są dalsze działania, aby dotrzeć do wszystkich zainteresowanych.

Standardy Fairtrade wymagają, aby kupcy wspierali swoich dostawców w działaniach na rzecz zapobiegania wylesianiu — poprzez udostępnianie danych geolokalizacyjnych, finansowanie praktyk agroekologicznych, zalesianie lub wnoszenie wkładów finansowych w te działania, jeśli nie mogą ich realizować bezpośrednio.

Fairtrade apeluje do ustawodawców, którzy w najbliższych dniach i tygodniach będą omawiać propozycję Komisji, aby aktywnie uwzględnili najlepsze praktyki odpowiadające potrzebom drobnych rolników. Tylko w ten sposób możliwe będzie sprawiedliwsze wdrożenie rozporządzenia EUDR.