W Ghanie jedną z takich rolniczek jest Dora Atiiga. Oprócz zajmowania się drzewami kakaowymi stworzyła coś niezwykłego: szkołę społeczną, która zaczynała działalność od nauki zaledwie sześciorga dzieci w jej salonie. Dziś jej szkoła, M&D Quality Education Complex, zapewnia opiekę i edukację wczesnoszkolną dzieciom w Kukuom w Ghanie. To, co zaczęło się jako proste rozwiązanie lokalnego problemu, rozwinęło się w przestrzeń pełną możliwości.

W 2021 roku Atiiga zgłosiła się do programu Fairtrade Women’s School of Leadership – dziesięciomiesięcznego programu stworzonego po to, by wyposażyć rolniczki w pewność siebie, umiejętności zarządzania finansami, współpracy i negocjacji.

Choć nie wiedziała, czego się spodziewać, „okazało się to jedną z najlepszych decyzji, jakie kiedykolwiek podjęłam” – powiedziała.

W społecznościach kakaowych Afryki Zachodniej kobiety odgrywają kluczową rolę w pracy na plantacjach, zajmując się wszystkim – od pielenia po zbiory – jednak często mają ograniczony dostęp do własności ziemi, kredytów i szkoleń. Mimo że wykonują niemal połowę pracy, rzadko są obecne w rolach przywódczych czy w przestrzeni podejmowania decyzji. Women’s School of Leadership, stworzona przez Fairtrade Africa, powstała, by zmienić tę nierównowagę. Dzięki programowi Dora zaczęła patrzeć na swoje otoczenie inaczej – i szybko zidentyfikowała wyzwanie, które długo pozostawało niezauważone.

Wielu rodziców w jej społeczności nie miało bezpiecznego miejsca, w którym mogliby zostawić swoje małe dzieci podczas pracy w gospodarstwach kakao. W rezultacie zabierali je ze sobą – nie z wyboru, lecz z braku alternatywy. Dora zobaczyła to ryzyko na własne oczy i postanowiła działać. „Zaczęłam po prostu od czegoś małego” – mówi. – „Sześć dzieci. Uczyłam je w moim domu.”

Przeznaczyła część swojego domu na prostą, ale przyjazną klasę. W tym czasie godziła wiele ról: opiekowała się trzema córkami, uczyła dzieci, gotowała posiłki, pomagała na farmie i powoli kształtowała wizję tego, czym mogła stać się szkoła.

Wieść szybko się rozniosła i coraz więcej rodzin zaczęło przyprowadzać swoje dzieci. To, co zaczęło się od sześciu uczniów, wkrótce urosło do 49. Dora zatrudniła więc dodatkową nauczycielkę i oficjalnie zarejestrowała szkołę jako M&D Quality Education Complex. Dziś uczęszcza tam około 150 dzieci w wieku od 2 do 10 lat. Szkoła ma sześć sal lekcyjnych i siedmioro nauczycieli, którzy wspólnie kształtują przyszłość młodych uczniów. Klasy są skromne, ale atmosfera jest pełna życia i ciepła. Dzieci uczą się tu podstawowych umiejętności – czytania, pisania i matematyki – ale co ważniejsze, znajdują bezpieczną i wspierającą przestrzeń.

Droga ta nie jest jednak pozbawiona trudności. Dora ciężko pracuje, aby pogodzić prowadzenie rodzinnej plantacji kakao, zarządzanie szkołą i udział w pracach spółdzielni. „Czasami czuję się zmęczona. Są dni, kiedy to za dużo” – przyznała. – „Ale każdego ranka, kiedy się budzę, mam motywację, żeby działać dalej.”

Jej mąż jest jednym z jej największych sojuszników. „Wierzy w to, co robię” – mówi.

Historia Dory Atiiga to tylko jeden przykład, ale ukazuje coś znacznie większego – wyzwania i szanse w przemyśle kakaowym oraz to, jak kobiety mogą realnie zmieniać rzeczywistość.